Henry James konfrontuje nowoczesnych, swobodnych obyczajowo Europejczyków z pozornie prowincjonalnymi, purytańskimi Amerykanami. Zderza dwie odmienne kultury, obserwując przy tym, czy w podobnym połączeniu można odnaleźć szczęście. „Europejczycy” to pełna kunsztu powieść o różnicach i inności.
[…] scenerii nie brak akcentów deprymujących. Fakt ten dawał się wyraźnie odczuć dnia dwunastego maja […] pewnej damie, która wyglądała przez okno najlepszego hotelu w starodawnym mieście Bostonie. Stała w tym oknie od pół godziny – to znaczy, stała z przerwami, od czasu do czasu odwracała się bowiem i niespokojnie przemierzała pokój. […]
Ona sama nie była ładna; ale nawet wówczas, gdy jej twarz wyrażała irytację i pomieszanie, pozostawała niesłychanie interesująca i miła. Dama nie była też pierwszej młodości; a jednak, choć smukła, z mnóstwem doskonale zaokrąglonych kształtów – co sugerowało zarówno dojrzałość, jak gibkość – nosiła swoje trzydzieści trzy lata, tak jak Hebe o słabych nadgarstkach mogłaby nosić czarę po brzegi napełnioną winem. Płeć miała sfatygowaną, jak powiadają Francuzi; usta duże, wargi zbyt pełne, zęby nierówne, zarys brody dość pospolity, nos gruby, a gdy się uśmiechała - robiła to ustawicznie - zmarszczki koło niego unosiły się za wysoko, ku oczom. Te oczy były jednak urocze; barwy szarej, pełne blasku, spozierające szybko, spoczywające łagodnie, inteligentne. Bardzo niskie czoło to jedno, co miała ładne; a do tego mnóstwo ciemnych kędzierzawych włosów, drobno skręconych i zawsze splecionych w sposób przywodzący na myśl kobietę Południa czy Wschodu, trochę nietutejszą. […]
Wreszcie odwróciła się od okna, dłonie przycisnąwszy do oczu.
- To zbyt straszne! - wykrzyknęła. - Wracam... wracam! - I opadła na fotel przed kominkiem.
Fragment książki
Henry James przerasta innych powieściopisarzy – tak jak Szekspir wyrasta ponad innych poetów.
Graham Greene
Henry James (1843–1916) – wybitny amerykański pisarz, krytyk i teoretyk literatury, reprezentant realizmu psychologicznego. W swoich znakomitych powieściach zgłębiał mentalność Amerykanów, zderzając ją z kulturą europejską.