Na monografię składa się unikalny zbiór wypowiedzi odzwierciedlających nasz dzisiejszy sposób myślenia o ochronie dziedzictwa kulturowego z XIX i XX w. Artykuły umieszczone w tomie nie wyczerpują tej problematyki, są jednak zapisem przemyśleń i doświadczeń przedstawicieli środowiska konserwatorskiego - zarówno pracowników naukowo-badawczych, jak i konserwatorów-restauratorów działających w ramach instytucji państwowych oraz prywatnych pracowni.

Zróżnicowane pod względem formy opracowania obejmują bardzo szeroki tematycznie zakres. Wynika to z faktu, iż idea, która przyświecała twórcom książki, nie zakładała ograniczenia zagadnień do przykładowego materiału, techniki czy rodzaju obiektu, lecz skłaniała raczej do dostrzeżenia wspólnych dla omawianego okresu zjawisk. Był to czas, gdy szczególnie intensywnie zachodził proces przemian (od rękodzieła przez manufaktury do masowej produkcji przemysłowej) oraz intensywny rozwój nauk, które nie pozostawały bez wpływu na ówczesną sztukę i rzemiosło. Ogromna liczba patentów, technologii i nowych materiałów, jakie opracowano w XIX i XX w., zrewolucjonizował zarówno codzienne życie społeczeństw, jak i warsztaty twórcze artystów. Innowacje te często wiązały się z obniżeniem jakości materiałów, mimo to znalazły szerokie zastosowanie. Świadczą o tym dzieła sztuki i inne obiekty zgromadzone w archiwach, bibliotekach, muzeach czy zbiorach prywatnych.

Duża część spuścizny materialnej owego okresu skazana jest na szybko postępujące procesy destrukcyjne. Zjawisko to, a co za tym idzie, także potrzebę szukania rozwiązań, by mu przeciwdziałać, coraz wyraźniej dostrzegają opiekunowie i konserwatorzy zbiorów. Potwierdza to szeroki odzew, z jakim spotkała się konferencja „Sztuka, rzemiosło, przemysł z XIX i XX wieku – konserwacja i restauracja”,zorganizowana przez Zakład Konserwacji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, w dniach od 18 do 19 października 2012 r. Spotkanie to i prezentowane na nim referaty stały się bezpośrednią inspiracją do powstania niniejszej publikacji, rozbudowano ją jednak o dodatkowe artykuły, dobrze wpisujące się w szersze ujęcie tematu.