W Kościele katolickim sanktuarium stanowi przestrzeń uznaną za miejsce święte, w której w sposób szczególny Bóg udziela swojej łaski. Najczęściej jest to kościół lub jego część. W Polsce
mamy ponad 200 sanktuariów. Zapewne wynika to z naszej chrześcijańskiej tradycji, a także
głębokiej religijności społeczeństwa. Są to głównie ośrodki maryjne (ponad 85 proc.), poświęcone Chrystusowi lub świętym. Każde z nich posiada jakiś cudowny obraz (np. Gietrzwałd), figurkę (np. Skępe) lub relikwie (np. Gniezno). Osobną kategorią sanktuariów są kalwarie, czyli zespoły kościołów i kaplic odwzorowujące drogę krzyżową z Jerozolimy.
W dziejach Polski rola sanktuariów zwykle nie ograniczała się jedynie do funkcji religijnej. Miały one swój udział w kształtowaniu postaw patriotycznych narodu, szerzeniu oświaty i kultury. Stały się ważnymi centrami tzw. pątnictwa narodowego. Co ciekawe, każdego roku średnio 7 mln Polaków, czyli ok. 15 proc. ludności, wybiera się z pielgrzymką do wybranego miejsca kultu – sanktuarium. Polscy pątnicy stanowią około 5 proc. wszystkich chrześcijan pielgrzymujących na świecie i 20 proc. wędrujących do miejsc kultu Europejczyków.
W książce „Najpiękniejsze polskie sanktuaria” przedstawiliśmy tylko wybrane spośród tych niezwykłych miejsc w naszym kraju. Wszystkie zostały w interesujący sposób opisane, a całość uzupełniono barwnymi fotografiami. Mamy nadzieję, że publikacja zachęci do osobistego nawiedzenia chociaż kilku sanktuariów – może na początek tych w najbliższej okolicy – tak ważnych dla religii chrześcijańskiej, ale także lokalnego kultu.
„Czytelniku Szanowny
Jeśli czujesz, tęsknisz i kochasz,
to już blisko do tej prostoty,
do jedynej tęsknoty za Bogiem.
Zobacz, przeczytaj i ukochaj”.
(ksiądz biskup Józef Zawitkowski)