Książka Miłosz wobec Conrada: 1948-1959 pokazuje, że począwszy od roku 1948, kiedy to w naszym kraju ważyły się dalsze losy wydawnicze autora Jądra ciemności, poprzez lata rozliczeń z tzw. minioną epoką okalające rok 1957, setną rocznicę urodzin Josepha Conrada Korzeniowskiego, Miłosz – przedstawiciel pierwszego pokolenia wychowanego na Conradzie – swymi utworami i esejami przyczyniał się do utrzymania łączności literatury polskiej z twórczością znanego w świecie angielskiego pisarza o polskim zapleczu kulturowym. Conrad pomagał mu wówczas w samookreśleniu się moralnym, politycznym i artystycznym, w budowaniu własnej, kresowej tożsamości kulturowej a także towarzyszył mu w poszukiwaniu "nagiej prawdy" o świecie i życiu człowieka.

Zaproponowana tu lektura traktatów oraz esejów Miłosza z lat 1948-1959 uwzględnia zarówno analizę znaczących odniesień do pism Conrada obecnych w poezji autora Traktatu moralnego jak też analizę podejmowanych przezeń w esejach prób interpretacji utworów pisarza. Modyfikują one zarówno wydźwięk powojennej twórczości samego Miłosza jak też obraz polskiej recepcji Conrada z tego okresu. Odniesienia do bogatej literatury krytycznej dotyczącej pisarza – umożliwiają zaś czytelnikom bieżącą konfrontację tworzonego przez Miłosza, osobistego wizerunku Conrada, z ustaleniami amerykańskich, brytyjskich, francuskich oraz polskich badaczy twórczości pisarza.



W późniejszej twórczości poety pojawią się inni partnerzy poszukiwania „nagiej prawdy” o świecie i życiu człowieka, reprezentujący odmienne punkty widzenia. Nazwisko Conrada oraz jawne i ukryte cytaty, aluzje i reminiscencje z jego dzieł powracać jednak będą nadal w tekstach Miłosza – choć w mniej wyrazistej i skondensowanej postaci niż w traktatach i szkicach opublikowanych w latach 1948-1959.