Wyjarzmiona Renata Bożek Książka

„Wyjarzmiona” Renaty Bożek to powieść łotrzykowska z pazurem, humorem i kobiecą siłą, która rośnie w cieniu nierówności społecznych. Przenosi czytelnika w sam środek XIX-wiecznej wsi pańszczyźnianej, gdzie świnie mają więcej swobody niż kobiety, a każda twarz opowiada historię przetrwania lepiej niż najgrubsza księga. I w tej scenerii wyobraźcie sobie Rozalkę, niespełna dziewięcioletnią, rozczochraną furię w spódnicy, która z błyskiem zemsty w oku obiecuje, że jeszcze pokaże tym z dworu, gdzie raki zimują. I nie tylko obiecuje, ale bierze los za kudły i się z nim rozprawia. Ta bohaterka, od pierwszych stron niejednoznaczna moralnie, momentalnie kradnie nasze serca, a pewnemu nieszczęśnikowi, który zawędrował na bagna, również złote monety i, jak się okazuje, jeszcze cenniejszy kajet. Zbyt rezolutna jak na ówczesną dziewczynkę, zbyt śmiała jak na chłopkę, Rozalka wyrasta na kobietę, która nie cofnie się przed niczym, by wyrwać się z życia, które jej narzucono. Od bagiennych przesądów, przez dworskie intrygi, aż po ulice Warszawy – los prowadzi ją ścieżką, która pachnie dymem, smakuje błotem i szczypie jak chłopska dola. Uczy się czytać i pisać. Przebiera się za chłopaka, marząc o Ameryce. Udaje ducha, by przechytrzyć możnych. Ale czy uda jej się umknąć losowi i dostąpić awansu społecznego? I jaką zapłaci za to cenę? Ta powieść, choć skrzy się humorem i łotrzykowskim zadziornym klimatem, nie oszczędza prawdy. A ta prawda boli. Boli jak bat chłoszczący chłopskie plecy, ale jednocześnie daje nadzieję, że nawet najmniejsza iskra potrafi wzniecić rewolucję. Choćby osobistą. I co najbardziej istotne – ta historia naprawdę żyje. Niech Was nie zwiedzie jej ludowo-historyczna otoczka, bo to przede wszystkim opowieść o marzeniach silniejszych niż strach i o tym, że nie każda dziewczyna chce wyjść za mąż i żyć według narzuconych jej norm społecznych. Mrocznego uroku powieści dodaje zgrabnie wpleciony w fabułę wątek realizmu magicznego. Pytanie tylko, czy duchy, które podążają za Rozalką, są jej wyrzutem sumienia? Echem dawnego życia, od którego próbowała się odciąć? To powieść wyjątkowa i totalnie nietuzinkowa. Wspaniała kompilacja brutalności i prostoty życia na ówczesnej wsi, gwary przeplatanej językiem wyższych sfer, do których aspiruje Rozalka, oraz wyborów niejednoznacznych moralnie. Nie zabraknie w niej wulgarności i erotyki, ale również szerokiej płaszczyzny ukazującej nierówności społeczne, których, mimo upływu tylu lat, nadal się nie wyzbyliśmy.