NAGRODA NOBLA 2018 NAGRODA LITERACKA NIKE 2015 Rzeczpospolita w przededniu rozbiorów, wielokulturowa, wieloetniczna kraina bliższa Stambułowi niż Paryżowi i człowiek znikąd, który zmieni los wielu tysięcy ludzi. Wielka podróż od chłopskich chat poprzez magnackie dwory aż do cesarskich komnat. Na Podolu pojawia się młody, przystojny i charyzmatyczny Żyd – Jakub Lejbowicz Frank. Tajemniczy przybysz z odległej Smyrny zaczyna głosić idee, które szybko dzielą społeczność żydowską. Dla jednych heretyk, dla innych zbawca zgromadzi już niebawem wokół siebie krąg oddanych sobie uczniów, wywołany zaś przezeń ferment może odmienić bieg historii i zmienić kształt tej części świata. „Przewrotne i wielopoziomowe dzieło, które wymyka się wszelkim prawdom ostatecznym”. „Svenska Dagbladet” „W niezwykle żywy sposób Tokarczuk ukazuje złożoność i różnorodność Europy Środkowej u zarania epoki Oświecenia. To warte przypomnienia zwłaszcza dziś, gdy różnorodność neguje się w imię mitologii nacjonalistycznych”. „Le Temps” „Nagrodzona książka jest wspaniałą pochwałą różnorodności i bogactwa mówiącego świata, który nie ma kulturowego centrum, do którego każdy skądś przybył i ma do opowiedzenia swoją historię. Nie ma wiodącego narratora, nie ma głównego bohatera, każdy ma swoją wersję. Świat puchnie i trzeszczy od nadmiaru opowieści. Nie sprosta im encyklopedia, rozsadzą każdą historyczną narrację. Jedynie ucho Boga może je pomieścić, zrozumieć i nadać sens uniwersalny”. Ryszard Koziołek, Laudacja, Nagroda Literacka Nike 2015


Przewodnik tego wielobarwnego i rozbuchanego świata jest Jakub Lejbowicz Frank. Ten młody, przystojny Żyd, pełen charyzmy, przemierza trudne drogi od chłopskich chat, przez magnackie dwory, aż do cesarskich komnat. Jego przesłanie, choć kontrowersyjne, zdołało przyciągnąć do niego grupę oddanych uczniów, którzy widzą w nim zbawcę. Nie jest więc zaskoczeniem, że jego działania wywołują ferment społeczny, który zdolny jest wywrócić do góry nogami ówczesne porządki.

Złowrogie chmury loom nad Rzeczpospolitą, która w każdej chwili może ulec rozbiorom. W tym skomplikowanym, wielokulturowym społeczeństwie, które bardziej przypomina Stambuł niż Paryż, pojawia się Żyd, który jest w stanie zmienić los wielu tysięcy ludzi. Jego idee, które choć kontrowersyjne, zdołały podzielić społeczność żydowską. Frank, dla jednych heretyk, dla innych zbawca, staje się postacią, której nie da się zignorować.

""Wspaniała książka"" to nie tylko pochwała różnorodności i bogactwa, ale przede wszystkim opowieść o tym, jak jednostka jest w stanie wpłynąć na losy całych społeczności. Bez wątpienia jest to dzieło pełne sprzeczności, które nie daje się zamknąć w jednym, ostatecznym prawdzie. W świecie przedstawionym przez Tokarczuk każdy ma swoją historię, swoją wersję wydarzeń. To taka Europa Środkowa, w której nie ma miejsca na mitologię nacjonalistyczną.

Tokarczuk brawurowo kreśli portret epoki Oświecenia, gdzie różnorodność i mnogość perspektyw jest tym, co naprawdę tworzy rzeczywistość. Świat, który przedstawia, puchnie i trzeszczy od opowieści, które rozsadzają utarte schematy i odrzucają prostolinijność historycznej narracji. To właśnie ta różnorodność, ta mnogość głosów jest tym, co przyciąga i fascynuje w ""Wspaniałej książce"". To jest prawdziwa Europa Środkowa - złożona, różnorodna, wielokulturowa.