Własną drogą. Osobliwe dzieje Polaków i ich kultury Adam Zamoyski

O Autorze  Adam Zamoyski, Polak urodzony w Nowym Jorku, wychowany w Anglii, autor m.in. biografii Paderewskiego, Chopina i Stanisława Augusta Poniatowskiego, stworzył znakomitą syntezę dziejów Polski, doprowadzając ją do czasów współczesnych. Według autora, najważniejszymi elementami historii Polski są: powstanie w Europie Środkowej państwa o ustroju parlamentarnym, jego niezwykły rozkwit we wczesnych czasach nowożytnych, jego podobnie niezwykły upadek i rozpad w wieku XVIII, i wreszcie – jego przemiana z wieloetnicznego „narodu bez państwa” w jeden z najbardziej zwartych i żywotnych narodów współczesnej Europy. W swej błyskotliwej syntezie Zamoyski wiele miejsca poświęca dziejom Polski szlacheckiej i czyni to nie bez powodu. Jego zdaniem, mentalność Polaków można tak naprawdę zrozumieć jedynie, jeśli dobrze zna się historię lat 1400–1800, bowiem w tym właśnie czasie Polacy mogli sami kształtować swój los i wtedy też stworzyli swój na wskroś oryginalny świat. Wówczas także osiągnęli wielkość, a następnie stracili zupełnie na znaczeniu, pozostawiając po sobie spadek, z którym wszyscy żyjemy po dziś dzień.