Antony Beevor, brytyjski historyk, znany z takich publikacji jak: „Druga wojna światowa", „Berlin 1945", „Ardeny 1944" czy „Stalingrad" tym razem sięga do czasów początków Rosji Radzieckiej zrodzonej z rewolucji i wojny domowej, która pochłonęła miliony ofiar. Zanim jednak do władzy doszli bolszewicy, na czele których stał Lenin, na początku XX wieku carska Rosja przeżyła dwie klęski, najpierw w wojnie z Japonią w latach 1904-1905, a później w trwającej od 1914 roku I wojnie światowej. Monarcha Romanowów opowiedziała się w niej po stronie państw Ententy przeciwko Niemcom i Austro-Węgrom i zaczęła pogrążać się w chaosie. Rosja cara Mikołaja II Romanowa z każdym miesiącem wojny ponosiła dotkliwsze klęski na froncie, które powodowały coraz większe niezadowolenie zarówno wśród żołnierzy, jak również cywilów w największych miastach. Już na pierwszych stronach swojej publikacji brytyjski historyk wskazuje na sytuację gospodarczą w kraju, stan uzbrojenia, morale żołnierzy, ale także rosnące niepokoje wśród ludności cywilnej. Tak zaczynał się powolny upadek panującej od początu XVII wieku dynastii Romanowów.
Beevor analizując kolejne miesiące 1917 roku opisuje w szczegółach zachodzące zmiany jeszcze w carskiej Rosji, w tym aspekty gospodarcze, militarne, społeczne oraz polityczne. Łącznie stanowiły „mieszankę wybuchową" która „wysadziła" Romanowów z tronu, a w Rosji doprowadziła do upadku caratu, a później krwawej wojny domowej. Jak pisze brytyjski historyk:
„Wiadomość o upadku dynastii Romanowów rozchodziła się po kraju z różną prędkością. Miasta i miasteczka mające stacje kolejowe i telegraficzne usłyszały ją błyskawicznie. Niektóre doświadczyły nawet własnych spontanicznych rewolucji. W bardziej odległych rejonach jeszcze przez kilka tygodni o tym nie wiedziano.
Utworzony Rząd Tymczasowy niewiele potrafił zdziałać. Nie zdecydował się na przerwanie walk na froncie, nie potrafił podjąć spektakularnych decyzji, które poprawiłyby los ludności w Rosji, ale przede wszystkim jak pisze Beevor członkowie rządu zlekceważyli Lenina, co okazało się dla nich fatalne w skutkach. Podjęta przez Kiereńskiego ofensywa na froncie załamała się po kilku dniach, ale przede wszystkim jak pisze Beevor:
„Wielka ofensywa czerwcowa przyniosła najgorszy z możliwych rezultatów. Nie tylko nie zrobiła wrażenia na sojusznikach Rosji, ale i utwierdziła większość żołnierzy w przekonaniu, że ich cierpienia na froncie są daremne"
Taka postawa Kiereńskiego, brak sukcesów na froncie, pogłębiające się problemy gospodarcze w Rosji nie tylko umocniły antywojenne stanowisko Lenina, ale utorowały mu drogę do rewolucji i przejęcia władzy przez bolszewików. Brytyjski historyk krok po kroku opisuje szczegółowo wydarzenia w Rosji, które doprowadziły do obalenia rządu i bolszewickiego przewrotu. Nie brakuje znanych postaci ze świata bolszewików - Lenina, Trockiego, Stalin, Dzierżyński, Kamieniewa i Zinowjewa, wydarzeń związanych z krążownikiem „Aurora", ale również tych daleko na wschodzie, gdzie wiele pułków i oddziałów zbuntowało się przeciwko rządom bolszewików.
Beevor porusza w swojej publikacji również kwestię traktatu brzeskiego z 1918 roku, przyczyny konfliktu „czerwonych" z „białymi", który przerodził się w krwawą wojnę domową, opisuje Marsz Lodowy Armii Ochotniczej, poznajemy losy i działalność Korpusu Czechosłowackiego, ale również wszechobecny terror stosowany zarówno przez „czerwonych", jak i „białych". Warto również zwrócić uwagę, że brytyjski historyk nie skupił się tylko na wydarzeniach w Rosji, ale odwołał się również do zdarzeń, jakie rozgrywały się także w Europie Zachodniej, zwłaszcza w 1918 roku. Beevor analizuje więc sytuację w Rosji w kontekście wydarzeń, jakie rozgrywały się pod koniec 1918 roku na froncie zachodnim, gdzie wyczerpane wojną strony konflikty zmierzały ku zakończeniu, pisząc:
„Komuniści, jak twierdził Lenin, wygrali już wewnętrzną wojnę domową na kontrolowanych przez siebie obszarach, ale rozejm w Compiegne sprawił, że zaczęli obawiać się reakcyjnych sił ententy"
Opisując krwawy konflikt w Rosji Beevor nie tylko przybliża czytelnikom kwestie polityczne i wojskowe, ale pokazuje także całe okrucieństwo wojny domowej w Rosji. W publikacji nie brakuje drastycznych opisów bestialskich morderstw, których dokonywały obydwie strony konfliktu, jak m.in. w Stanicy Ługańskiej, gdzie oddziały Armii Ochotniczej wymordowały 200 jeńców chińskich, za co w odwecie czerwonogwardziści zmasakrowali oficerów Armii Ochotniczej w Odessie. Ponadto nie brakowało także odezw i instrukcji wzywając do bezlitosnego rozprawiania się z wrogiem, o czym również pisze brytyjski historyk przytaczają słowa odezwy Komitetu Centralnego:
„Nieustępliwa walka z kozacką elitą i całkowite wytępienie tejże powinny być postrzegane jako jedyny właściwy sposób działania. Żaden kompromis i żadne półśrodki nie są dopuszczalne"
Krwawe walki, popełniane zbrodnie, a także zniszczenia spowodowane wojną na wyniszczenie drugiej strony, pogłębiały Rosję w coraz większym kryzysie i powodowały wyludnienie wielkich połaci tego kraju. Beevor analizując prowadzone walki i działania polityczne wskazuje na błędy popełnione przez obydwie strony, ale zwraca przede wszystkim uwagę na rosnący opór chłopów wobec „Białych", którzy obawiali się, że w razie ich wygranej, odebrana zostanie im ziemia. Ponadto dezercje wśród oddziałów „Białych", ale także konflikty w dowództwie przechylały z każdym miesiącem szalę zwycięstwa na stronę „Czerwonych", którym w 1919 roku doszedł jednak kolejny przeciwnik - żołnierz polski odnoszący sukcesy na Ukrainie, czego apogeum było zdobycie przez Polaków Kijowa w maju 1920 roku.
Brytyjski historyk wskazuje jednak na ogromną siłę, jaką posiadali już w 1920 roku bolszewicy. Nie tylko byli w stanie wystawić armię, która spychała wojska polskie w stronę Warszawy, ale zagrozili polskiej stolicy. Błąd jaki popełnił jednak Michaił Tuchaczewski w sierpniu 1920 przesądził o losach Bitwy Warszawskiej, a tym samym o końcu marzeń Lenina i Trockiego, aby przerzucić rewolucję na zachód Europy. Pozostała im końcowa rozprawa z Białymi, którzy przegrali wojnę domową, jak pisze Antony Beevor, między innymi przez:

„...swój brak elastyczności, w tym uchylanie się od przeprowadzenia reformy rolnej, dopóki nie było na to za późno, lub niechęć do udzielenia jakiejkolwiek autonomii narodom Imperium Rosyjskiego..."
Wojna domowa, która doprowadziła do śmierci blisko 12 mln obywateli Rosji doszczętnie zniszczyła kraj, przyniosła cierpienie i nieszczęście kolejnych milionów ludzi i na wiele lat zmieniła Rosję. W zakończeniu Antony Beevor przytacza ciekawe słowa Wasilija Szulgina, współtwórcy Rządu Tymczasowego, który uważał, że:
„...jednym z głównych powodów porażi białych był moralny upadek - to, że zachowywali się równie źle jak ich bolszewicki wróg. Istniała jednak jedna subtelna, ale istotna różnica. Bialy zbyt często uosabiali najgorsze cechy ludzkiej natury, jednakże pod względem nieludzkiego okrucieństwa bolszewicy byli nie do pobicia"

Antony Beevor w "ROSJA" - pokazuje niewypowiedzianą dotąd prawdę i przedstawia pełniejszy obraz rewolucji i wojny domowej w Rosji XX wieku. Jego praca opiera się na oryginalnych dokumentach z wielu archiwów, co czyni tę książkę solidnym źródłem informacji. Zbadał stare tezy, obalił mity, a jednocześnie dostarczył czytelnikowi porywającego spojrzenia na okres, który odmienił nie tylko Rosję, ale całą Europę. Szczerze polecam przeczytanie, kolejnej bardzo dobrej książki tego autora.

"ROSJA" Antony'ego Beevora to nie tylko książka o historii Rosji, to lekcja, która wstrząsa głęboko fundamentami naszego zrozumienia burzliwego XX wieku. Autor przedstawia nie tylko krwawe narodziny sowieckiej Rosji, ale także ludzkie oblicze tego konfliktu. Poddając pod wątpliwość powszechne przekonania i ukazując nieznane fakty. Beevor dostarcza czytelnikowi rzeczywisty obraz tragicznych wydarzeń, które kształtowały dzieje Europy i świata.

Beevor nie zmiennie w świetnej pisarskiej formie. Najnowsza książka, to podróż w czasie do jednego z najbardziej burzliwych okresów historii. W punkt opisał nie tylko wyniszczające walki, wojnę domową i bezwzględny terror, ale również ludzką stronę tragedii, opowiadając historie zwykłych ludzi zmagających się z niezliczonymi tragediami. Antony rzuca nowe światło na wydarzenia, które ukształtowały Rosję. Jeśli waszymi ulubionymi książkami te z gatunku historycznych, to śmiało mogę wam polecić tą lekturę. Nie jest krótka, ale warta przeczytania. Mnie wciągnęła w pełni.