Jan Parandowski

Jan Parandowski – wybitny popularyzator antyku i mistrz polskiej eseistyki

Jan Parandowski (1895–1978) to ceniony pisarz, tłumacz literatury oraz znawca i popularyzator kultury i literatury antycznej. Urodził się we Lwowie, a na tamtejszym uniwersytecie ukończył filologię klasyczną i archeologię, co dało solidne podstawy jego późniejszej karierze pisarskiej oraz naukowej. Jego biografia jest nierozerwalnie złączona z burzliwą historią Polski: jako młody człowiek był podczas I wojny światowej internowany w Rosji, a w czasie II wojny światowej angażował się w konspiracyjny ruch kulturalny. W 1929 roku na stałe przeniósł się do Warszawy, gdzie szybko się centralną postacią polskiego życia literackiego.

Twórczość i „Mitologia” – kluczowe dzieła i fenomen antyku

Tematyka bogatej twórczości Jana Parandowskiego dotyczy przede wszystkim kultury antycznej. Jego najbardziej znane dzieło, „Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian”, jest absolutnym bestsellerem i kanonem polskiej edukacji, wprowadzając kolejne pokolenia czytelników w świat greckich i rzymskich bogów. Od wielu lat pojawia się na listach lektur obowiązkowych dla uczniów w Polsce. Inne popularne książki Parandowskiego to wydana z okazji Igrzysk Olimpijskich w 1928 roku „Olimpijska etiuda” czy poruszająca powieść „Niebo w płomieniach” z 1936 roku. Parandowski podróżował do Włoch, Grecji i Francji, czerpiąc inspirację z autentycznych źródeł kultury śródziemnomorskiej, co przełożyło się na autentyczność jego dzieł i tłumaczeń literatury klasycznej.

Działalność publiczna, PEN Club i dziedzictwo

Jan Parandowski stanowił niezwykle aktywną figurę w polskim życiu publicznym. Był długoletnim członkiem, a następnie prezesem Polskiego PEN Clubu, którym kierował aż do śmierci. Pełnił również funkcję wiceprezesa międzynarodowego PEN Clubu. Znany jest również w świadomości publicznej jako jeden z sygnatariuszy głośnego „Listu 34”, który polscy pisarze i naukowcy wystosowali do władz PRL w proteście przeciwko ograniczaniu wolności słowa. Za swoją działalność otrzymał wiele prestiżowych nagród i tytułów, uhonorowały go instytucje takie jak Radio Wolna Europa, został również nagrodzony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Spuścizna Parandowskiego jest wciąż żywa – w 1988 roku zapoczątkowano przyznawanie Nagrody Polskiego PEN Clubu, której patronuje właśnie ten wybitny pisarz.