Tahir Hamut Izgil

Tahir Hamut Izgil (ur. 1969) to ujgurski poeta, reżyser filmowy i działacz społeczny. Uznawany jest za jednego z czołowych przedstawicieli współczesnej poezji ujgurskiej.  

Młodość, pierwsze wiersze i kino 

Izgil dorastał w Kaszgarze, starożytnym mieście w południowo-zachodniej części Sinciangu. Dzięki stypendium rządowemu studiował na Minzu University of China w Pekinie, uczelni przeznaczonej dla mniejszości narodowych.  

Był jednym z pierwszych ujgurskich poetów, którzy otrzymali dwujęzyczne wykształcenie – w języku ujgurskim i mandaryńskim. Podczas studiów zainteresował się filozofią egzystencjalną, europejskim modernizmem i współczesną literaturą chińską, co wpłynęło na jego twórczość literacką.  

Zadebiutował jako poeta w 1986 roku. W latach 90. XX wieku stał się jednym z liderów nowoczesnej poezji ujgurskiej. W 1998 roku rozpoczął karierę filmową, reyżyserował filmy fabularne, dokumentalne oraz teledyski. Założył własną firmę produkcyjną Izgil. 

Problemy z chińskimi władzami 

W 1996 roku, podczas przygotowań do wyjazdu na studia do Turcji, został aresztowany przez chińskie władze pod zarzutem próby wywozu tajnych materiałów i skazany na trzy lata więzienia. Po zwolnieniu kontynuował działalność artystyczną, jednak nasilające się represje wobec Ujgurów zmusiły go do emigracji. W 2017 roku wraz z rodziną uciekł do Stanów Zjednoczonych. 

Na emigracji 

Izgil kontynuuje działalność artystyczną i społeczną. Jest producentem filmowym w Radio Free Asia i aktywnie działa na rzecz ujawniania prześladowań Ujgurów. W 2018 roku został przewodniczącym Światowego Związku Pisarzy Ujgurów.  

W 2023 roku opublikował autobiograficzną książkę "Waiting to Be Arrested at Night", w której opisał życie w Sinciangu pod rosnącą kontrolą chińskich władz oraz ucieczkę do USA. Książka została przetłumaczona na wiele języków i zdobyła uznanie międzynarodowej krytyki.