Bracia Karamazow (2023) Fiodor Dostojewski Książka

„Bracia Karamazow” – Fiodor Dostojewski

Bracia Karamazow to ostatnia i najdojrzalsza powieść Fiodora Dostojewskiego. Opowiada dzieje czterech braci, których łączy tragedia: zabójstwo ojca. Każdy z nich, kierowany poczuciem winy, emocjami i pożądaniem, usiłuje odnaleźć własne miejsce w mrocznej mozaice rodziny Karamazowów. Powieść rosyjskiego mistrza jest uznawana za jedno z największych dzieł w historii literatury. Obok wątków obyczajowych porusza fundamentalne problemy, z którymi potem zmagał się wiek XX: pytanie o istnienie Boga w racjonalnym świecie, trwałość wartości w obliczu zmian i nieświadome krążenie człowieka między złem a pokutą. Kongenialny przekład Adama Pomorskiego pozwala polskiemu czytelnikowi w pełni rozsmakować się w rozległej panoramie powieści. Fiodor Dostojewski (1821–1881) – pisarz rosyjski, jeden z największych twórców literatury wszech czasów, autor Zbrodni i kary, Biesów i Idioty, ceniony za wnikliwe obserwacje społeczne i znakomite psychologiczne portrety bohaterów. Własne doświadczenia życiowe przekuwał w prozę: po czteroletnim zesłaniu na Syberię, gdzie trafił za liberalne poglądy, i przymusowym wcieleniu do armii carskiej napisał Wspomnienia z domu umarłych, natomiast uzależnienie od hazardu stało się kanwą Gracza. Dostojewski uważany jest za prekursora egzystencjalizmu.

Bracia Karamazow - o czym jest powieść?

„Bracia Karamazow” przez wielu uważani są za najdojrzalsze dzieło Fiodora Dostojewskiego, prawdziwej legendy literatury rosyjskiej. Akcja rozgrywa się w małym prowincjonalnym miasteczku, gdzie stary Fiodor Pawłowicz Karamazow, rozpustny i chciwy ojciec, zostaje zamordowany. Choć podejrzenie pada na jednego z synów, szybko staje się jasne, że winny nie jest wyłącznie ten, kto trzyma narzędzie zbrodni. Część odpowiedzialności za śmierć ojca nosi w sobie bowiem każdy z braci. W filozoficznym labiryncie tej powieści pytania o sens życia spotykają się z obyczajowymi skandalami i zmaganiami z wewnętrznymi demonami.

Główni bohaterowie i ich charaktery

Bohaterowie „Braci Karamazow” są odzwierciedleniem archetypów różnych postaw wobec życia. Każdy z braci prezentuje portret psychologiczny wykreowany przez Dostojewskiego z prawdziwym mistrzostwem.

• Dymitr (Mitia): najstarszy z braci, namiętny i porywczy. Ucieleśnia sobą pasję, ale jednocześnie rozpacz, niekontrolowane emocje.

• Iwan: najbardziej racjonalny z braci, filozof, intelektualista. Reprezentuje poglądy ateistyczne, rozważa problemy takie jak istnienie Boga oraz zła.

• Alosza (Aleksy): najmłodszy z braci, najbardziej niewinny, pełen nadziei. Próbuje łagodzić konflikty, działać jak moralny kompas powieści.

• Smerdiakow: nieślubny syn Fiodora Karamazowa, uosobienie nihilizmu, cyniczny sługa.

Wiara, moralność i wolność

Historia morderstwa zostaje przed Dostojewskiego użyta do poprowadzenia prawdziwej filozoficznej debaty. Pojawiają się kwestie takie jak wiara, moralność i wolność. Padają też pytania o współistnienie wiary i moralności, istnienie Boga, naturę władzy oraz wolności. Przedmiotem zainteresowana Dostojewskiego jest w powieści problem człowieka w obliczu wyboru, ceny, jaką należy zapłacić za wolność. Ta absolutna klasyka literatury doskonale prowokuje do refleksji nad trwałością wartości wyznawanych przez ludzi w obliczu zmian oraz wiecznego krążenia między złem a przyszłą pokutą.

Najważniejsze wątki i symbole

„Bracia Karamazow” to książka pełna symboli i łączących się wątków o podwójnym dnie. Oprócz głównej osi kryminalnej – kto zabił Fiodora Karamazowa – powieść stanowi także studium następujących motywów:

• Ojcobójstwo (patrycydium): w książce rozumiane jako nie tylko fizyczne morderstwo, ale symboliczny akt buntu przeciwko tyranii.

• Miłość a pożądanie: relacje braci z Agrafeną (Gruszeńką) i Katarzyną (Katią) to ukazanie różnicy między uczuciami a cielesnością

• Cierpienie niewinnych: teodycea, kwestia pogodzenia istnienia miłosiernego Boga oraz występowania na świecie cierpienia.

• Stosunek do pieniędzy i majątku: spór o spadek po ojcu odzwierciedla materializm.

Połączenie tych wątków sprawia, że książka staje się rozległą panoramą nie tylko rosyjskiej literatury, jak i filozofii, dzięki czemu dzieło wywarło ogromny wpływ na światową kulturę. Dodatkowo doskonały przekład Adama Pomorskiego w pełni uwidacznia wszelkie niuanse polskiemu czytelnikowi.

Dlaczego to arcydzieło?

„Bracia Karamazow” to bez wątpienia arcydzieło nie tylko literatury rosyjskiej, ale światowej. Tytuł ten zyskał status klasyki dzięki głębi psychologicznych portretów bohaterów oraz wykonanej przez Dostojewskiego wnikliwej analizie ich moralności. Pisarz, czerpiąc z własnych dramatycznych doświadczeń (jak zesłanie na Syberię czy uzależnienie od hazardu, które opisał w „Graczu”), przekuł je w prozę o ogromnej mocy. Wydaje się nawet, jakby przewidział pewne sytuacje i zjawiska mające miejsce w XXI wieku. To uniwersalne arcydzieło również dziś zmusza do zadawania sobie pytań o sens życia, istnienie Boga i granice ludzkiej wolności.

Dla miłośników klasyki

„Bracia Karamazow” mimo upływu lat wciągają czytelników bez reszty – jako klasyka literatury rosyjskiej od dekad przyciągają nowych odbiorców. To idealny wybór dla miłośników głębszych przemyśleń filozoficznych i egzystencjalnych, a jednocześnie doskonałej, wciągającej powieści. Książka Dostojewskiego to nie tylko powieść kryminalna, ale i traktat o wolności i pokucie, który wyprzedził swoje czasy.

Szczegółowe informacje na temat książki Bracia Karamazow (2023)