Mein Kampf. Edycja krytyczna null Książka

„Mein Kampf. Edycja krytyczna”

To jedna z najbardziej złowrogich książek w dziejach ludzkości, która przygotowała grunt pod drugą wojnę światową - najkrwawszą z wojen - i masowe zbrodnie Trzeciej Rzeszy. „Mein Kampf” (pol. „Moja walka”) to ideologiczne „wyznanie wiary” Adolfa Hitlera. Książka opublikowana w dwóch częściach w latach 1925-1927 stała się biblią niemieckich narodowych socjalistów. W Trzeciej Rzeszy wręczano ją m.in. nowożeńcom. Do końca wojny tylko w Niemczech sprzedano ponad 12 mln egzemplarzy! W pierwszej części książki Hitler zamieścił propagandową wersję swej biografii. W drugiej zaś zawarł podstawy ideologii ruchu narodowosocjalistycznego. Powołując się na rasistowskie teorie, dowodził, że Niemcy przewodzą aryjskiej „rasie panów”. Nienawidził Żydów, których po przejęciu władzy chciał się pozbyć, a także Słowian. Hitler obiecywał rodakom zmazanie klęski wojennej z 1918 roku, zjednoczenie narodu, budowę „Wielkich Niemiec” oraz uzyskanie „przestrzeni życiowej” na Wschodzie. Choć te zapowiedzi uważano za bufonadę szaleńca, stały się one tragiczną rzeczywistością w latach trzydziestych i czterdziestych. Po upadku reżimu hitlerowskiego „Mein Kampf” w wielu krajach została zakazana. Edycja niemiecka ukazała się dopiero w 2016 roku. Polski czytelnik obecnie dostaje do ręki drugie na świecie wydanie krytyczne tej książki. Autorem przekładu, opracowania naukowego i wstępu jest prof. Eugeniusz Cezary Król, znawca dziejów Trzeciej Rzeszy i narodowego socjalizmu.

Historia powstania dzieła

„Mein Kampf” to jedna z najbardziej złowrogich, ale też zdecydowanie najbardziej wpływowych książek w dziejach ludzkości, która w ostatecznym rozrachunku miała tragiczne konsekwencje dla całego świata. Stanowi ideologiczne „wyznanie wiary” Adolfa Hitlera, spisane w niezwykle burzliwym okresie jego życia. Powszechnie wiadomo, że pierwsza część dzieła powstała w 1924 roku, gdy Hitler przebywał w twierdzy w Landsbergu, w czasie odbywania kary po nieudanym puczu monachijskim. W tych warunkach dyktował swoje myśli Emilowi Maurice'owi, a następnie Rudolfowi Hessowi, który pomógł w ostatecznym zredagowaniu tekstu w formie, jaką znamy ją dziś. Druga część, w której rozwinął swoje polityczne i ideologiczne plany, została napisana po zwolnieniu Hitlera z więzienia, w latach 1925-1926. Książka została ostatecznie opublikowana w dwóch częściach, w latach 1925 i 1927. Pierwotnie książka Hitlera nie cieszyła się wcale wielką popularnością, a jej sprzedaż była dość skromna. Dopiero po dojściu nazistów do władzy w 1933 roku stała się obowiązkową lekturą w całych Niemczech, a dzięki prężnie działającej machinie propagandowej jej sprzedaż bardzo mocno wzrosła. Reżim hitlerowski traktował ją jako swojego rodzaju biblię, a instytucje państwowe posuwały się nawet do wręczania jej jako oficjalny prezent na uroczystościach, na przykład nowożeńcom czy absolwentom. To sprawiło, że do końca wojny sprzedano ponad 12 milionów egzemplarzy wyłącznie w Niemczech, co czyni ją jednym z największych bestsellerów wszech czasów, choć, jak wiemy, sprzedaż książki była tak wysoka głównie z powodów propagandowych. Wydawanie jej po wojnie stanowiło łamanie ogólnie przyjętego tabu i wywoływało liczne dyskusje w przestrzeni publicznej.

Komentarze i przypisy historyczne

Polskie wydanie „Mein Kampf. Edycja krytyczna” jest drugim tego typu na świecie i można stwierdzić, że jego ukazanie się stanowi pewnego rodzaju przełom w badaniu historii nazizmu. Edycja ta, w przeciwieństwie do oryginalnej, nie jest zwykłym przedrukiem propagandowego manifestu, lecz zawiera wykonaną przez ekspertów i znawców tematu dogłębną analizę historyczną samego dzieła i kontekstu, w którym powstało i jest z nim nierozerwalnie związane. To naukowe opracowanie, które ukazało się w 2021 roku nakładem wydawnictwa Bellona. Przekładu i opracowania naukowego dokonał profesor Eugeniusz Cezary Król, znany specjalista w dziedzinie historii Trzeciej Rzeszy i narodowego socjalizmu. Jego praca polegała na szczegółowym przeanalizowaniu każdego zdania, dodaniu przypisów historycznych, które prostują kłamstwa, ujawniają manipulacje i objaśniają historyczne realia, w których Hitler formułował swoje teorie. Przypisy te wyjaśniają, na przykład, skąd wzięły się rasistowskie teorie Hitlera o „rasie panów” oraz na czym opierała się jego nienawiść do Żydów i Słowian. W książce w przystępny sposób zostaje wytłumaczony kontekst koncepcji pogardy dla „ras niższych” oraz geneza idei „przestrzeni życiowej” na Wschodzie, która stała się podstawą inwazji na Polskę i Związek Radziecki. Dzięki tej edycji, historia nazizmu staje się zrozumiała dla czytelnika na zupełnie innym poziomie, ukazując nie tylko to, co Hitler pisał, ale również przyczyny, dla których jego słowa okazały się ostatecznie tak tragicznie skuteczne. Książka jest narzędziem do walki z ignorancją i fałszywymi interpretacjami, które często pojawiają się w publicznej debacie.

Znaczenie edukacyjne

Publikacja edycji krytycznej „Mein Kampf” ma ogromne znaczenie edukacyjne. To wydanie jest w szczególności przeznaczone dla historyków, politologów, socjologów, ale także dla wszystkich zainteresowanych tematem historii nazizmu i genezą ustrojów totalitarnych. Nie jest to banalna książka, jej lektura jest naprawdę niełatwa, wymaga wiele uwagi i skupienia, ponieważ przepełniona jest nienawiścią i ideologicznym zaślepieniem. Drobiazgowo wykonane i fachowo opracowane przypisy i komentarze naukowe sprawiają, że czytelnik jest w stanie łatwiej zrozumieć, jakie mechanizmy ideologiczne i propagandowe stały za masowym wzrostem poparcia wobec Hitlera i firmowanej przez niego polityki. Dowiaduje się, jak z pozornie nieszkodliwych, w oczach ówczesnych komentatorów określanych nawet jako śmieszne haseł zrodził się potwór. Ukazanie się tego wydania było ważnym krokiem dla badania historii II wojny światowej, ponieważ umożliwia studiowanie oryginalnego tekstu pozbawione ryzyka, że będzie on traktowany jako zwykła publikacja, ponieważ każdy fragment jest opatrzony naukowym komentarzem. Ucząc się o historii nazizmu, nie można pomijać jego ideologicznych podstaw, a książka Hitlera jest w tym przypadku jednym z najbardziej istotnych źródeł. Oprócz wagi dla badania dziejów ustrojów totalitarnych edycja ta jest też ważna dlatego, że choć dziś przedstawiane w jej treści poglądy wydają się absurdalne, to swego czasu porwały tak naprawdę miliony ludzi i doprowadziły później do jednej z największych tragedii w dziejach ludzkości. Wydanie krytyczne ma za zadanie zneutralizować propagandowy charakter tekstu i przekształcić go w narzędzie badawcze, które służy do analizy i zrozumienia procesów historycznych.

Kontrowersje i recepcja

Wydanie krytyczne „Mein Kampf” wzbudziło ogromne kontrowersje w wielu krajach, a także w Polsce. Po upadku Trzeciej Rzeszy dzieło Hitlera w wielu krajach zostało objęte zupełnym zakazem publikacji, a prawa autorskie do książki przysługiwały rządowi Bawarii, co skutecznie blokowało jej wydawanie. Sytuacja zmieniła się w 2016 roku, kiedy wspomniane prawa wygasły, a niemiecki Instytut Historii Współczesnej w Monachium opublikował pierwsze na świecie wydanie krytyczne tekstu. Decyzja ta spotkała się z mieszanymi reakcjami. Z jednej strony, wielu historyków uważało, że to konieczne, aby móc prowadzić rzetelną analizę historyczną dzieła, które stało się fundamentem dla nazistowskiej ideologii. Nie brakowało jednak obaw, że nawet wydanie krytyczne książki może posłużyć do szerzenia nienawiści, a jej publikacja jest nieetyczna ze względu na wciąż żywą pamięć o ofiarach Trzeciej Rzeszy. Książka Hitlera w wydaniu krytycznym jest więc w opinii publicznej jednocześnie narzędzie do nauki o złu oraz symbolem tego samego zła, cierpienia, jakie sprowadziło na świat. W Polsce, podobnie jak w Niemczech, wydanie to było tematem gorących debat. Polskie wydanie, ze względu na tragiczną historię relacji polsko-niemieckich i ogromne zniszczenia, jakie nazizm w historii wyrządził naszemu narodowi, ma szczególne znaczenie. Debata na temat tej publikacji pokazała, jak delikatne i bolesne są kwestie związane z historią i jak trudno jest oddzielić naukową rzetelność od więzi emocjonalnej.

Szczegółowe informacje na temat książki Mein Kampf. Edycja krytyczna